Ustanowił go Jezus Chrystus, gdy polecił Apostołom: „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” (Mt 28, 19).
Chrzest jest początkiem nowego życia we wspólnocie z Jezusem i z wszystkimi, którzy w Niego wierzą. Na znak zapoczątkowania czegoś nowego otrzymujący chrzest zostaje nazwany po imieniu. W tradycji chrześcijańskiej jest przyjęte, że jest to imię świętego, który ma być dla ochrzczonego dziecka wzorem i patronem.
Przyjęcie chrztu pociąga za sobą konsekwencje – wyciska w człowieku niezatarte znamię ucznia Chrystusa. Ważnie przyjęty chrzest pozostaje aktualny do końca życia, nie można go odwołać – nie unieważnia go nawet zaparcie się wiary. Sakrament ten stawia przed nami zadania nieustannego upodabniania się do Chrystusa. Jest nazywany „bramą sakramentów” – dzięki niemu można ważnie przyjąć inne sakramenty. Jego dopełnienie następuje, gdy młody człowiek w sakramencie bierzmowania sam decyduje, że będzie „wiarę mężnie wyznawał, bronił jej i według niej żył”. Obowiązek doprowadzenia dziecka do tego momentu biorą na siebie rodzice i chrzestni, do czego zobowiązują się przed Bogiem i przed Kościołem w czasie obrzędu chrztu.
Informacje szczegółowe związane z chrztem:
Zgłosić dziecko do chrztu mogą tylko rodzice lub prawni opiekunowie. Sakramentu chrztu św. udzielamy zasadniczo w każdą niedzielę w czasie Mszy św. o godz.12:00.
Zgłoszenie dziecka do chrztu:
1. Jedno lub obydwoje rodziców zgłaszają się do kancelarii parafialnej, celem sporządzenia aktu chrztu św. na co najmniej dwa tygodnie przed planowaną datą chrztu dziecka; przynoszą wymagane dokumenty:
– odpis aktu urodzenia dziecka z USC;
– zaświadczenia rodziców chrzestnych z parafii zamieszkania, że mogą przystąpić do godności rodzica chrzestnego;
– podają dane personalne rodziców chrzestnych: imię i nazwisko, wyznanie, wiek i adres;
– W PRZYPADKU CHRZTU OSÓB MIESZKAJACYCH POZA NASZĄ PARAFIĄ KONIECZNA JEST ZGODA PROBOSZCZA PARAFII MIEJSCA ZAMIESZKANIA (TAKŻE Z ZAGRANICY).
2. Nie można udzielać sakramentu chrztu św. małym dzieciom bez faktycznej wiedzy rodziców lub wbrew
ich woli.
Rodzice chrzestni:
1. Zostali wyznaczeni przez przyjmującego chrzest, lub jego rodziców, lub tego, kto ich zastępuje i posiada wymagane kwalifikacje oraz intencję pełnienia tego zadania.
2. Ukończyli 16 lat.
3. Nie są ojcem lub matką przyjmującego chrzest.
4. Są katolikami, przyjęli już sakrament eucharystii i bierzmowania oraz prowadzą życie zgodne z wiarą.
5. Posiadają zaświadczenie z parafii zamieszkania o życiu religijnym. Osoby pragnące być chrzestnymi, a mieszkające i pracujące poza granicami Polski (więcej niż pół roku) pobierają zaświadczenie dla chrzestnego z parafii obecnego zamieszkania mimo, że mają zameldowanie w Polsce. W związku z tym, jeśli osoby te przewidują dłuższy pobyt za granicą winny się zgłosić do Polskiej Misji Katolickiej (jeśli nie ma Polskiej Misji w pobliżu, to do Kościoła Katolickiego w danym kraju) i zarejestrować się w parafii. Tam prowadzić życie religijne, uczęszczać na Mszę św. i korzystać z sakramentów świętych.
6. Są wolni od jakichkolwiek kar kanonicznych.
7. Przedstawiają zaświadczenie o ważnie odbytej spowiedzi św.
8. Ochrzczony, należący do niekatolickiej wspólnoty kościelnej, może być dopuszczony tylko razem z chrzestnym katolikiem i to jedynie jako świadek chrztu.
Rodzicami chrzestnymi nie mogą być następujące osoby:
1. Nieochrzczone.
2. Które publicznie zaparły się wiary.
3. Będące publicznymi i jawnymi grzesznikami.
4. Żyjące w związku z drugą osobą bez ślubu kościelnego.
5. Podlegające karom kościelnym.
Czy świadkiem chrztu może być osoba, która jest katolikiem, ale żyje w konkubinacie?
Pytanie to jest ostatnio często stawiane przez osoby, które wybrały życie „na sposób małżeński”, ale bez sakramentu małżeństwa, czyli osoby, które żyją ze sobą po zawarciu tylko kontraktu cywilnego albo nawet bez kontraktu. Nazwijmy rzecz po imieniu: żyją w grzechu i jak długo ten stan trwa, nie mogą otrzymać rozgrzeszenia podczas spowiedzi sakramentalnej ani też nie mogą przystępować do Komunii św. A przecież chrzestni wraz z rodzicami dziecka, pytani przez kapłana podczas ceremonii chrzcielnej: „Czy wyrzekacie się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych? – winni odpowiedzieć: „Wyrzekamy się”. Kiedy zatem taka osoba dowiaduje się, że nie spełnia warunków, aby być ojcem lub matką chrzestną (por. kan. 874 § 1 p. 3 KPK), pyta, czy w takim razie może być świadkiem chrztu. Odpowiedź brzmi „tak” i „nie” w zależności od tego, co się rozumie przez pojęcie „świadek chrztu”. „Tak” w znaczeniu obecności w kościele podczas chrztu dziecka i w razie potrzeby poświadczenia o tym fakcie. Natomiast „nie” w znaczeniu pełnienia funkcji świadka chrztu w miejsce chrzestnego, jak to jest możliwe w przypadku innowierców. Innowierca bowiem, czyli osoba ochrzczona i należąca do niekatolickiej wspólnoty kościelnej (protestant, anglikanin), może być świadkiem chrztu, pod warunkiem że jest już wyznaczony chrzestny katolik lub chrzestna katoliczka (por. kan. 874 § 2 KPK). Wyjątek od tej zasady stanowią prawosławni, którzy mogą pełnić funkcję chrzestnego (zob. Papieska Rada ds. Popierania Jedności Chrześcijan, Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu, n. 98). Tak więc katolik może pełnić tylko funkcję chrzestnego, który równocześnie jest świadkiem tego wydarzenia. Natomiast funkcja świadka chrztu zarezerwowana jest dla innowierców. Skoro katolik, który pełni funkcję chrzestnego, jest równocześnie świadkiem tego wydarzenia, winien on być fizycznie obecny podczas ceremonii chrztu. Stąd nie wpisuje się do księgi ochrzczonych jako chrzestnego tego, który nie może być obecny podczas liturgii chrzcielnej. Pamiętajmy też, że we chrzcie uczestniczą rodzice chrzestni, czyli ojciec chrzestny i matka chrzestna. Może się tak zdarzyć, że będzie tylko ojciec chrzestny albo tylko matka chrzestna. Nie może natomiast być dwóch ojców chrzestnych lub dwóch matek chrzestnych. Kan. 873 KPK mówi wyraźnie: „Należy wybrać jednego tylko chrzestnego lub chrzestną, albo dwoje chrzestnych”. „Dwoje”, a nie dwóch czy dwie.
Obowiązki rodziców dziecka:
• przygotowują się do chrztu dziecka;
• doprowadzają dziecko po chrzcie do poznania Boga, uczą prawd wiary i zasad życia chrześcijańskiego;
• są świadkami wiary dla dziecka, spełniają obowiązki religijne (modlitwa, Msza św., sakramenty św.) - przed chrztem przystępują do spowiedzi św. (jeżeli mogą)
• razem modlą się z dzieckiem i za dziecko;
• wyjaśniają dziecku odpowiednie znaki religijne, znaczenie świąt i przygotowują do przyjęcia następnych sakramentów;
• obchodzą z dzieckiem rocznice chrztu i świętują dzień Patrona (imieniny);
• uczą miłości bliźniego;
Chrzestny a śwadek chrztu
Prawodawca w kanonie 874 §2 dopuszcza możliwość powołania świadka chrztu świętego, zastrzegając, że „tylko razem z chrzestnym katolikiem”. Świadkami obok chrzestnego katolika mogą być wyłącznie osoby „należące do niekatolickiej wspólnoty kościelnej”, czyli niekatolicy ochrzczeni, jak protestanci, anglikanie, starokatolicy.
Niekatoliccy wschodni, czyli prawosławni mogą pełnić funkcję chrzestnego wyłącznie obok katolika chrzestnego. Decyzja Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan – Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu, nr 98: Wierni niekatolickiego Kościoła Wschodniego, w duchu ekumenizmu, mogą występować jako świadkowie chrztu lub jako rodzice chrzestni. Taka możliwość (chrzestnego prawosławnego) istnieje wówczas, gdy rodzice przyjmującego chrzest z uzasadnionych powodów wyrażą takie życzenie (np. prawosławny jest bliskim krewnym rodziców biologicznych). Nie ulega wątpliwości, że w tym wypadku obowiązek czuwania nad wychowaniem chrześcijańskim w pierwszym rzędzie będzie spoczywał na chrzestnym katoliku.
Katolik może pełnić tylko funkcję chrzestnego, który równocześnie jest świadkiem tego wydarzenia. Natomiast funkcja świadka chrztu obok chrzestnego zarezerwowana jest dla niekatolików ochrzczonych.
Kanon 875 KPK określa: W razie nieobecności osoby chrzestnego spowodowanej poważnymi przyczynami, udzielający chrztu powinien zatroszczyć się o przynajmniej jednego świadka chrztu. Przy czym należy podkreślić, że ów świadek chrztu występuje tylko wtedy, „jeśli nie ma ani jednego chrzestnego”. Zdarzają się sytuacje dopuszczania katolika, niespełniającego wymogów prawa kanonicznego w charakterze świadka chrztu razem z chrzestnym – jest to nadużycie prawa. Jeżeli podczas chrztu obecny jest chrzestny/a, nie ma możliwości dołączenia świadka chrztu – którym jest katolik niewierzący lub z przeszkodami (chyba, że chodzi o osobę innego wyznania). Kategorycznie należy unikać „dołączania” świadków tzw. katolików, gdy obecny jest chrzestny lub chrzestna.
Pojawiają przypadki powoływania na świadka chrztu obok chrzestnego dla katolików żyjących w związkach niesakramentalnych, lub ostentacyjnie niepraktykujących. Duszpasterze w ramach bliżej nieokreślonej poprawności nadają im rodzaj drugiej kategorii rodzica chrzestnego. Sugeruje to, iż ich obecność podczas liturgii jest taka sama jak chrzestnych. Zafałszowuje się przez tego rodzaju praktyki obraz rodzica chrzestnego, prowokując uzasadnione zgorszenie wiernych, raniąc przy tym tych wiernych żyjących zgodnie z Dekalogiem i chrześcijańskimi zasadami moralnymi i wprowadza w błąd wspólnotę ludu Bożego. Powoływanie katolików na świadków chrztu w miejsce przewidziane dla chrzestnych jest ewidentnie sprzeczne z prawem kościelnym. Duszpasterze obniżając wymagania moralne dla chrzestnych, czynią to wbrew prawu kanonicznemu (por. kan. 874 §1). Świadek chrztu, jeśli występuje wskutek braku chrzestnych podczas liturgii, uczestniczy wyłącznie bierne, tzn. nie uczestniczy w dialogu liturgicznym, nie zakłada białej szaty, nie zapala świecy od paschału.
W czasie obrzędu chrztu św.:
• publicznie proszą o chrzest dla dziecka i zobowiązują się do jego katolickiego wychowania;
• kreślą znak krzyża na czole dziecka;
• wyrzekają się szatana i składają wyznanie wiary;
• przynoszą niemowlę do chrzcielnicy;
• otrzymują specjalne błogosławieństwo;
Obowiązki rodziców chrzestnych:
• jeśli są jeszcze uczniami, to uczęszczają na lekcje religii;
• prowadzą autentyczne życie chrześcijańskie – żyją wiarą, nadzieją i miłością;
• modlą się za chrześniaka;
• pomagają w chrześcijańskim wychowaniu dziecka – w razie niewypełniania obowiązków chrześcijańskich przez rodziców zwracają im uwagę;
W czasie obrzędu chrztu św.:
• przyrzekają pomagać rodzicom dziecka w wypełnianiu ich obowiązków;
• wyrzekają się szatana i wyznają wiarę Kościoła;
• trzymają świecę i podają białą szatkę;